Η φιλοσοφία της χειρουργικής επιστήμης σε μία παράσταση. Αυτή ξεκινά από την εποχή της πρώτης απεικόνισης χειρουργικής πράξης από το Μαχάοντα, σε αρχαιοελληνικό αγγείο (αριστερά), συνεχίζεται με την εποχή της κλασσικής χειρουργικής (κέντρο) που διαμόρφωσε τον 19ο και τον 20 αιώνα τις βασικές αρχές της χειρουργικής επιστήμης και ολοκληρώνεται με τη χειρουργική τέχνη του 21ου αιώνα, όπου η σύγχρονη τεχνολογία και η επισταμένη εις βάθος έρευνα (έλικα DNA, δεξιά) βελτιώνουν, ολοκληρώνουν και αναμορφώνουν καθημερινά την "ιδανική χειρουργική του σήμερα". Αυτή τελεί συνεχώς υπό αναθεώρηση, διότι, μόλις την επομένη ημέρα, μπορεί να θεωρείται ήδη ξεπερασμένη, καθώς η επιστημονική έρευνα προχωρά με γοργό ρυθμό.
Αυτή η σύγχρονη χειρουργική για να υπηρετεί το σκοπό της με επιτυχία, δηλαδή την αποκατάσταση της υγείας των ασθενών, δεν μπορεί παρά να υφίσταται υπό το πρίσμα των αρχών που έθεσε το αρχαιοελληνικό πνεύμα, με κύριο εκπρόσωπο τον Ιπποκράτη (δεξιά), οι παραινέσεις του οποίου αποτελούν τον βασικό πυρήνα της σύγχρονης ιατρικής ηθικής. Επί παραδείγματι, οποιαδήποτε θεραπεία, παλαιά ή νέα, προτού υιοθετηθεί από οποιοδήποτε ιατρό, οφείλει να μην αντίκειται στη βασική αρχή του "ἀσκέειν, περὶ τὰ νουσήματα, δύο, ὠφελέειν, ἢ μὴ βλάπτειν" ή όπως υιοθετήθηκε από του Λατίνους "primum non nocere". Δηλαδή, ο ιατρός πρέπει να είναι σε θέση να γνωρίζει πως από την προτεινόμενη θεραπεία, τη δεδομένη χρονική στιγμή, η κατάσταση της υγείας του συγκεκριμένου ασθενούς θα ωφεληθεί ή τουλάχιστον δεν θα επιδεινωθεί.
Προκειμένου να διατελέσει με επιτυχία το ρόλο του ο σύγχρονος ιατρός και δη ο χειρουργός (καθώς οι χειρουργικές πράξεις δεν αναστρέφονται και δεν "υποχωρούν", όπως οι παρενέργειες των φαρμάκων) απαιτούνται διάφορες επίκτητες ιδιότητες και ποιότητες (κατάρτιση, ικανότητα, πείρα κα). Ωστόσο, ο βασικός ηθικός πυλώνας, στον οποίο στηρίζεται η σύγχρονη χειρουργική, είναι το απόφθεγμα του Μαρκου Αυρήλιου "ζητῶ γὰρ τὴν ἀλήθειαν, ὑφ ἧς οὐδεὶς πώποτε ἐβλάβη" (δηλ. αναζητώ την αλήθεια, η οποία δεν έβλαψε ποτέ κανέναν). Η απόλυτη ειλικρίνεια στη σχέση μεταξύ χειρουργού και ασθενούς, είναι επιβεβλημένη και αδιαπραγμάτευτη και οφείλει να είναι αμφίδρομη και να τηρείται ανεξαρτήτως περίστασης, κατάστασης της υγείας και βαρύτητας της ασθένειας του πάσχοντος.